بررسی تأثیر دوره ی پیش دبستانی بر یادگیری زبان فارسی دانش آموزان پایه ی اوّل ابتدایی شهرستان سروآباد کردستان
تعلیم وتربیت دوره ی پیش از دبستان و آموزش رسمی در زمان ما اهمّیّتی دیگر یافته است و پژوهش های بسیاری دراین زمینه انجام گرفته است .در همین راستا، این پژوهش به منظور بررسی تأثیر آموزش وپرورش پیش دبستانی بر یادگیری زبا ن فا رسی دانش آموزان پایه ی اوّل ابتدایی شهرستان سروآباد کردستان انجام گرفته است . اهمّ فرضیّه های تحقیق:
1ـ بین یادگیری زبان فارسی دانش آموزانی که از آموزش و پرورش پیش دبستانی برخوردار بوده اند و گروهی که این دوره را تجربه نکرده اند ، تفاوت وجود دارد .
2 ـ بین گذراندن و یا نگذراندن دوره ی پیش دبستانی وپیشرفت در سایر دروس پا یه ی اوّل ابتدایی رابطه وجود دارد.
3ـ بین برنامه ی درسی و آموزشی زبان فارسی دوره ی پیش دبستانی ، تفاوت وجود دارد .
استاد راهنما : دکتر حسین قاسم پور مقدم / استاد مشاور : دکتر بلقیس روشن / دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی: هادی پیره - پیام نور تهران - تابستان 1388
پژوهش حاضر حول محور یکی از بنیادی ترین مباحث در حوزه ی تعلیم و تربیّت و برنامه های آموزش دبستانی و پیش دبستانی است و به بررسی میزان یادگیری زبان فارسی در دوره ی پیش دبستانی و آماده شدن برای ورود به پایه ی اوّل ابتدایی می پردازد . مهم ترین مسأله موجود در این پژوهش بررسی تأثیر دوره ی پیش دبستانی بر یادگیری زبان فارسی در کودکان دو زبانه می باشد . ابزار جمع آوری اطلاعات آزمون های محقق ساخته ی خواندن و نوشتن ، پرسشنامه و نمونه هایی از کاربرگ ها است که با استفاده از منابع مرتبط در دسترس تهیّه ، و از طریق مشورت با افراد صاحبنظر در امر تعلیم و تربیّت ، ( از جمله اسا تید راهنما و مشاور )، روایی آنها بررسی و متناسب با نیازهای آموزشی کودکان مناطق دو زبانه ، اعتبار آنها تأیید شده است .
از بین کلیه ی دانش آموزان دختر وپسر پایه ی اوّل ابتدایی شهرستان سروآباد در سال تحصیلی 88ـ87 که در مجموع 810 نفر هستند،131دانش آموز دختر و پسر ، به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. میزان پیشرفت در خواندن با ابزارشفاهی ومیزان پیشرفت در نوشتن با ابزارکتبی سنجیده شده است. برای ارزیابی برنامه ی درسی زبان فارسی مراکز پیش دبستانی از پرسشنامه و برای بررسی تأثیر دوره ی پیش دبستانی بر سایر دروس پایه ی اوّل از کارنامه های مخصوصی که نمونه ـ هایی از آن ها در قسمت ضمایم پیوست می باشد ، استفاده گردیده است . برای تجزیه و تحلیل اطلاعات ، از روش های آمار توصیفی و نیز آمار استنباطی استفاده به عمل آمده است.
نتایج عمده ی این پژوهش عبارت است از:
الف ) بین یادگیری زبان فارسی دانش آموزانی که دوره ی پیش دبستانی را گذرانده اند و گروهی که این دوره را نگذرانده اند ، از لحاظ آماری تفاوت معناداری وجود ندارد ؛ ( هرچند که میانگین نمرات گروه دوره دیده تا حدودی بیشتر از گروه دوره ندیده است ) . علّت این امر ممکن است دو زبانه بودن دانش آموزان ، تأثیر برنامه های رادیو و تلویزیون و ... که به زبان فارسی پخش می شود ، تلاش و کوشش معلّمان پایه ی اوّل ابتدایی گروه دوره ندیده در طول سال تحصیلی و همچنین شرایط اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، آموزشی و ... خانواده ها باشد که در به وجود آمدن چنین نتیجه ای دخیل می باشد.
ب ) تأثیر دوره ی پیش دبستانی بر دروس علوم تجربی ، ریاضی و هنر، کاملا ً مشهود و آشکار است ؛ امّا از لحاظ آماری دانش آموزان دو گروه ، تفاوتی در یادگیری دروس قران و ورزش باهم ندارند؛ ( هرچند که نمرات این دو درس در گروه دوره دیده تا حدودی بیشتر از گروه دیگر است ) .
پ ) دانش آموزان پایه ی اوّل ابتدایی که دوره ی پیش دبستانی را گذرانده اند ، دربرنامه ی درسی و آموزشی دوره ی پیش دبستانی زبان فارسی آنها تفاوت وجود داشته است ؛ بنابراین شایسته است کسانی که مسئولیت برنامه ریزی ، سازمان دهی و اجرای برنامه ی درسی پیش دبستانی را به عهده دارند ؛ برنامه های غنی ، مفید و مناسبی برای زبان آموزی تمام کودکان به ویژه در مناطق دو زبانه تدارک ببینند ؛ به گونه ای که این برنامه ها از نظر محتوا و کیفیّت ، تفاوت چندان زیادی باهم نداشته باشند .
در ضمن می توان با ایجاد آمادگی جهت تلفظ مناسب کلمه ها در دوره ی پیش دبستانی ، یادگیری تلفّظ صحیح کلمات را به این گروه از کودکان یاد داد و اسباب یادگیری در دقّت و تمرکز حواس بر پیام های شفاهی زبان فارسی را فراهم نمود . همچنین با آموزش گنجینه ی مناسب از کلمه های زبان فارسی موجبات رسیدن به سایر اهداف آموزشی را مهیّا کرد . استفاده از روش های تدریس ایفای نقش ، الگوی بدیعه پردازی و فراهم نمودن امکانات مشاهده و بازدید و کاربرد یادگیری های مربوط به زبان فارسی در موقعیِّت های جدید، بویژه استفاده از تصاویر ، لوحه ها و سی دی های مرتبط ، کتاب ، فیلم و بکارگیری فعّالیّت های فوق برنامه نظیر موسیقی و تمرین های هنری در تسهیل یادگیری زبان فارسی مفید می باشد. در نظر گرفتن آموزش زبان آموزی قبل از 5 سالگی با استاندارد 10 تا 15 نفر در هر کلاس و استفاده از محتوای درسی از آسان به مشکل و کاربرد روش های ارزشیابی همچون پوشه ی کار و در نهایت استفاده از تخصص مربیّان مجرب و کاردان در یادگیری زبان فارسی کودکان پیش دبستانی حایز اهمیّت است .
